Her 20 yetişkinden birinde görülen hastalık: Huzursuz bacak sendromu

80’li yaşlarındaki sanat tarihçisi Mary Rose, kendisine geceleri işkence yapan “Huzursuz bacak sendromu”ndan mustarip. “Bacaklarınızı kaşımak, ayağa kalkıp dolanmak istiyorsunuz. Yatıp uyumak mümkün deği çünkü bacaklarınız kontrol edilemez bir şekilde seğiriyor” diye konuşuyor.

Rose, yaşadığı bu ağır durum nedeniyle geceleri yatağa gitmek istemediğini belirtiyor. Sorunun ne zaman başladığını hatırlamıyor ancak teşhisin yıllarca konulamadığını söylüyor:

“İnsanlar ‘Kramptır o, biraz kinin alsan ya da yatağına şarap mantarları koymalısın’ diyordu. Bütün bunları yaptım.”

Tabii ki bütün bunların hiçbir faydası olmadı. Isırılma hissiyle başa çıkabilmek için bacaklarına çeşitli merhemler sürdü ancak bunlar da iyi bir gece uykusu çekebileceği kadar yardımcı olamadı.

Mary Rose, aile doktoruna yaptığı ziyaretlerin de sorunu çözemediğini anlatıyor.

En sonunda Londra’daki Guy’s and St Thonas Hastanesi’ndeki uyku kliniğine sevk edildi ve nöroloji uzmanı Dr. Guy Leschziner tarafından tedavi edilmeye başlandı.

Leschziner, “Huzursuz bacak sendromu sık görülen bir nörolojik rahatsızlık ve özellikle geceleri karşı konulamaz bir hareket etme hissi ortaya çıkartıyor. Çoğunlukla da bacaklardaki hoş olmayan hislerle bağlantılı. Her 20 yetişkinden birini etkiliyor ve ağır uyku yetmezliğine yol açabiliyor” diyor.

DİKKAT DAĞITMA STRATEJİLERİ

Mary Rose, hastalığın en kötü dönemlerinde her gece en çok bir iki saat uyuyabildiğini anlatıyor ve “Bazen de bir dakika bile uyuyamadığım geceler geçiriyordum. Çok yorgunsam uyuyabiliyor sonra bir kaç saat daha uyanık kalır, bazen de kalkardım” diyor.

Uykudan önce müzik ya da sesli kitaplar dinlemek, rahatlamaya ve uykuya dalmaya yardımcı olabiliyor.

BAZILARI İÇİN TEK ÇARE İLAÇ

Huzursuz bacak sendromu çoğunlukla kalıtımsal bir hastalık ancak demir eksikliği varsa veya hamilelikte görülebiliyor. Tedavisi ise genelde kolay.

Çoğu kişi için, kafein almamak, alkol ve belirli ilaçlardan uzak durmak yeterli olabiliyor. Bacakları germek ya da masaj da faydalı olabiliyor. Ancak bazıları için ilaç almaktan başka çare yok.

Mary Rose’un durumu o kadar ağırdı ki, ilaç tek çareydi ve Dr. Leschziner durumu kontrol altına almak için bir ilaç kombinasyonu kullannmaya başladı. Mary Rose ilaçlarını aldığı sürece, işe yarıyor gibi görünüyor.

Müzik ya da sesli kitaplar dinlemek de rahatlamaya ve uykunun gelmesine yardımcı olabiliyor.

Dr. Leschziner, bazen insanların yeniden uyku eğitimine ihtiyacı olabileceğini ve yatağa yatmanın zorlu bir gece değil, uyku demek olduğunu yeniden öğrenmenin faydalı olabileceğini söylüyor.

Hastalık nedeniyle yıllarca uykusuzluk çeken Mary Rose da bu tavsiyelerle kendi stratejilerini geliştirdi. “Müzik ya da sesli kitaplar dinleyerek, beynim çalışmayı durduruyor ve sonra uykuya hazır hale geliyorum. Ama bu yine de birkaç saatten fazla uyuyabildiğim anlamına pek gelmiyor” diyor.

Dr. Leschziner ise bu süreç ile ilgili olarak şunları söylüyor:

“Aslında yaptığınız dikkatinizi dağıtmak. Müzik ya da dinlediğiniz hikâye hakkında düşününce, uykuya dalma sürecini düşünmüyorsunuz ve beyniniz pasif moda geçiyor ve sonra uyku sanki kazayla olmuş gibi geliyor.”